Artykuł został przygotowany we współpracy z portalem www.pacjentilekarz.pl

Moczenie nocne. Przypadłość powszechna i bardzo stygmatyzująca. Jedną z bolączek pacjentów jest długi czas oczekiwania na wizytę u specjalisty. Jak zyskać na czasie? Z pomocą przychodzi algorytm stworzony przez dr. Karinę Felberg z Kliniki Urologii Dziecięcej Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”.

Statystyki? Więcej niż niepokojące. Przyjmuje się że problem moczenia nocnego dotyczy nawet 300 tysięcy dzieci w wieku od 5 do 18 lat. U niektórych schorzenie mija samoistnie, u innych, nieleczone, może trwać nawet całe życie. Z czym borykają się chorzy i ich rodziny? Jak pomóc?

Cenny czas
-Problem moczenia nocnego jest wśród dzieci bardzo powszechny, a liczba zajmujących się nim lekarzy wciąż bardzo mała. Jednym z problemów przed którym stają pacjenci, jest czas oczekiwania na wizytę u specjalisty- tłumaczy dr. Karina Felberg. Kim są specjaliści? To urolodzy i nefrolodzy dziecięcy, których w Polsce jest nieco ponad stu siedemdziesięciu. Czas oczekiwania na wizytę, to nawet pół roku, a pierwsza, długo wyczekiwana wizyta, to najczęściej jedynie konsultacja na której rodzice dowiadują się, że potrzebują chociażby dzienniczka mikcji, czyli rejestru uwzględniającego m.in. ilość spożywanych przez dziecko płynów. Sporządzenie dzienniczka wymaga czasu. Podobnie jak oczekiwanie na kolejną wizytę. W ten sposób mija czas, który dla dziecka ma wielkie znaczenie, bo moczenie nocne, to nie tylko sygnał informujący o możliwych poważnych problemach zdrowotnych, to także wielkie obciążenie dla dziecięcej psychiki.

Niebezpieczny mit
Badania pokazują że dzieci z problemem moczenia nocnego mają bardzo obniżoną samoocenę i niezwykle negatywnie, postrzegają swój stan zdrowia. Do niskiej samooceny dodajmy jeszcze poczucie wstydu, izolacji i wykluczenia z aktywności dostępnych rówieśnikom. Ale czy nie jest tak że to właśnie problemy psychiczne wywołują nocne moczenie? –Przekonanie że moczenie nocne to problem spowodowany głownie czynnikami ze sfery psychicznej, to bardzo niebezpieczny mit- wyjaśnia dr. Karina Felberg. Niebezpieczny, bo często powoduje że rodzice zwlekają z szukaniem pomocy, obawiając się stygmatyzacji i sugestii że na pewno coś złego dzieje się w rodzinie.
-Oczywiście pewne czynniki psychologiczne np. zespół nadpobudliwości psycho-ruchowej, mogą sprzyjać występowaniu nocnego moczenia, ale najczęściej nie jest tak że dziecko moczy się bo ma problemy natury psychicznej. Najczęściej jest tak, że dziecko ma problemy natury psychicznej, gdyż przeżywa swoje dolegliwości. Dolegliwości u podstaw których leżą najczęściej zaburzenia czysto fizjologiczne- tłumaczy dr. Felberg, dodając że mit o psychicznym podłożu problemu, pokutuje bardzo często nie tylko wśród rodziców, także wśród samych lekarzy.

Pierwsza pomoc
-Niestety mimo wielu podejmowanych przez środowisko urologów i nefrologów dziecięcych starań, licznych wykładów, publikacji czy prób popularyzacji, mamy odczucie jako specjaliści że wiedza na temat diagnostyki i leczenia moczenia nocnego nie trafia do lekarzy pediatrów. A to przecież oni są tymi u których rodzice w pierwszej kolejności szukają pomocy- mówi dr. Felberg, dodając że ma nadzieję że to wkrótce się zmieni. Pomóc ma stworzony przez nią: „Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego z dzieckiem moczącym się w nocy”. Co zawiera? To podana w przystępnej formie specjalistyczna wiedza dotycząca problemu. Algorytm w prosty sposób opisuje kolejne kroki które należy wykonać by pacjenta we właściwy sposób zdiagnozować. Także listę badań które należy zlecić. Dzięki algorytmowi, lekarze pediatrzy samodzielnie mogą wykonać działania które pozwolą im zakwalifikować pacjentów do jednej z czterech grup terapeutycznych. To ważne, bo tylko jedna z nich wymaga leczenia specjalistycznego. Algorytm ma nie tylko popularyzować wśród pediatrów wiedze na temat moczenia nocnego, ma także zachęcić ich do przeprowadzania wstępnej diagnostyki, łącznie z podejmowaniem leczenia w sytuacji gdy takie, bez odsyłania do specjalistów, okaże się możliwe.

Krok po kroku
–Jest tu wszystko. Schemat tego jak diagnozować, jak leczyć, jakie powinny być dawki leków, czy sposoby leczenia. Także informacje np. o tym w jakich przypadkach można zalecić, i jak powinna wyglądać dieta. Wszystko rozpisane krok po kroku- mówi dr. Karina Felberg. Moczenie nocne stanowi dla lekarzy wyzwanie, bo może wynikać z bardzo różnych problemów zdrowotnych. Często zdarza się że wywołuje je nie jeden, a dwa lub trzy współistniejące problemy. Algorytm pomoże pediatrze nie tylko wykonać wstępną diagnostykę, ale także szybko „wyłowić” wśród pacjentów osoby z tzw. czwartej grupy terapeutycznej, czyli tych którzy koniecznie muszą być skierowani, możliwie szybko, do leczenia specjalistycznego.

Wiedza dla rodziców
Grupą docelową algorytmu są lekarze, ale będzie on użytecznym narzędziem także dla rodziców, którzy znajdą w nim podstawowe informacje o problemie dziecka, chociażby informacje o etiologii moczenia nocnego, w którym jak się okazuje najważniejszą rolę odgrywa czynnik genetyczny. Jeśli jedno z rodziców moczyło się w dzieciństwie, prawdopodobieństwo wystąpienia moczenia nocnego u dziecka znacząco wzrasta. Dowiedzą się także co zabrać na wizytę lekarską, że należy przygotować dzienniczek mikcji, obserwować w jaki sposób dziecko oddaje stolec, a także jakie formularze wypełnić.

-Liczymy że algorytm będzie pomocą dla pacjentów, bo szybciej i łatwiej jest się dostać do pediatry niż do specjalisty, a także pomocą dla specjalistów, tak by pacjenci którzy do nas trafiają byli dokładnie tymi którzy szybko potrzebują pomocy- mówi dr. Felberg.

Skuteczne leczenie moczenia nocnego jest możliwe i nie musi trwać latami. Dla dobra dzieci, warto zacząć je jak najszybciej.